بررسی وضعیت فرونشست زمین در استان اصفهان

به گزارش روابط عمومی سازمان نقشه‌برداری کشور به نقل از اداره کل نقشه‌ برداری زمینی و بنیادی، فرونشست زمین یکی از مخاطرات جدی است که متاسفانه به علت استخراج بی رویه منابع آب زیرزمینی در حال رخ دادن می‌باشد. این پدیده در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری را برای مناطق دچار آن ایجاد کند.

یکی از مهمترین مخاطرات فرونشست آسیب به ساختمان‌ها، سیستم‌های فاضلاب شهری، شکست لوله ها و آسیب به کلیه زیرساخت‌های شهری می باشد که متاسفانه این آثار مخرب در بسیاری از مناطق جبران ناپذیر می باشد. به علت خطرات جدی پدیده فرونشست در مناطق مسکونی و شهری، پایش میزان فرونشست مناطق شهری یکی از مواردی است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت و رشد و تغییرات غیر معمول میزان فرونشست در این مناطق باید مورد بررسی قرار گیرد.

استان اصفهان با مساحتی در حدود ۱۰۵۹۳۷ کیلومتر مربع بین ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی خط استوا و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۵۵ درجه و۳۱ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این استان که در مرکز ایران واقع شده است از شمال به استان‌های مرکزی، قم و سمنان، از جنوب به استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد، از شرق به استانهای لرستان و چهارمحال بختیاری محدود است. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، این استان دارای ۱۷ شهرستان، ۶۰ شهر، ۳۷ بخش و ۱۱۶ دهستان و مرکز آن شهراصفهان است. استان اصفهان ششمین استان پهناور ایران و سومین استان پرجمعیت و رتبه اول شهرنشینی را در کشور دارد.

با توجه به اهمیت استان اصفهان و شهرستان‌های آن و از آنجایی که برخی از مناطق شهری و سازه‌های مهم در منطقه فرونشست واقع شده است، پایش مداوم پهنه فرونشست استان در دستور کار سازمان نقشه‌برداری کشور به عنوان متولی تولید نقشه‌های پهنه بندی فرونشست در ایران قرار گرفت و بر این اساس محاسبات ماهیانه و سالیانه بر اساس پردازش‌های راداری و محاسبات ژئودتیکی صورت گرفته است.

بر اساس نتایج بدست آمده از پردازش تصاویر ماهواره راداری سنتینل-1 در بازه زمانی آبانماه 1395 تا بهمن ماه 1397 مساحتی در حدود 1200 کیلومترمربع با بیشینه نرخ فرونشست سطح استان میزان 15 سانتیمتر در سال بدست آمد. در پایش بعدی این استان در بازه ی زمانی فروردین ماه 1399 تا فروردین ماه 1401 نرخ فرونشست در حدود 11 سانتیمتر در سال بدست آمد که شاهد روندی کاهشی در نرخ فرونشست می باشیم ولی همچنان شهر اصفهان بیشترین نرخ فرونشست را در استان دارا می باشد.

با توجه به تراکم شهری بالا در منطقه کلان شهر اصفهان و شهرستان‌های برخوار، فلاورجان، خمینی شهر و شاهین شهر و نرخ بالا فرونشست در این منطقه،  لزوم توجه مسئولین به تدوین مقررات نحوه تحکیم سازه ها و خطوط حمل و نقل در مناطق فرونشست و تدوین آیین نامه نحوه طراحی سازه و بزرگراه در نواحی فرونشست، به منظور جلوگیری از آسیب‌های فرونشست در مناطق شهری و حمل و نقل می باشد. امید است با استفاده از نقشه‌های فرونشست تولید شده توسط سازمان نقشه‌برداری کشور و تدوین مقررات نحوه تعامل با پدیده فرونشست در زمینه تحکیم و توسعه شهری در مناطق فرونشست از آسیب‌های محتمل این پدیده در کشور جلوگیری به عمل آید.